Bardzo ważnym elementem planu ewakuacji jest ewakuacja osób niepełnosprawnych. Właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami, niezakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu.

Zgodnie z § 17 ust. 1-2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów – dalej r.o.p.b. właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami, niezakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu. W przypadku obiektów, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników, w szczególności: szkół, przedszkoli, internatów, domów studenckich, praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji należy dokonać co najmniej raz na rok, jednak w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników. Zgodnie z § 17 ust. 3-4 r.o.p.b. w przypadku obiektu zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL II oraz w budynkach zakwaterowania osadzonych zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych, zakres i obszar budynku objęty praktycznym sprawdzeniem organizacji i warunków ewakuacji musi być uzgodniony z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej. Właściciel lub zarządca obiektu powiadamia właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia działań, o których mowa w ust. 1, nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem.

Za bezpieczeństwo pożarowe na terenie budynku odpowiedzialny jest właściciel, zarządca lub użytkownik, czyli najczęściej pracodawca. Zadaniem ww. osób jest zapewnienie ochrony przeciwpożarowej na jak najwyższym poziomie. Odpowiednie warunki i organizacja ochrony przeciwpożarowej nabierają szczególnego znaczenia, jeśli z budynku korzystają osoby niepełnosprawne i w sytuacjach zagrożenia pożarowego zachodzi potrzeba ich ewakuacji.

Przepisy r.o.p.b. oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie określają wymagania w zakresie długości i szerokości dróg ewakuacyjnych, ich przebiegu i oznakowaniu, miejscach zbiórki po ewakuacji, a także obowiązkowych ćwiczeniach (tzw. ewakuacjach próbnych). Brak jednak szczegółowych wymagań odnośnie do ewakuacji z budynku, w którym pracę wykonuje kilka osób niepełnosprawnych.

W powołanych przepisach określone zostały wymagania dotyczące obiektów budowlanych, w których osoby niepełnosprawne stanowią znaczącą większość użytkowników (kategoria zagrożenia ludzi ZL II). W pozostałych przypadkach, kwestie bezpieczeństwa pożarowego użytkowników niepełnosprawnych pozostawiono osobom za nie odpowiedzialnym, np. pracodawcom. Ciążące na pracodawcy obowiązki z zakresu ochrony przeciwpożarowej wymagają opracowania przez pracodawców skutecznych sposobów ochrony przed zagrożeniem pożarowym osób niepełnosprawnych. Organizacja ich ewakuacji powinna najczęściej wiązać się z odpowiednio opracowanymi procedurami i wytycznymi postępowania na wypadek zagrożenia, sposobami alarmowania (nawet indywidualnymi) osób niepełnosprawnych, a także dodatkowymi obowiązkami innych pracowników obiektu, z którego jest prowadzona ewakuacja.

Przy organizacji ewakuacji osób niepełnosprawnych pracodawca powinien zwrócić uwagę na rodzaj oraz stopień niepełnosprawności, wiek osoby niepełnosprawnej i ewentualne wykorzystanie na potrzeby ewakuacji pomocy ze strony innych pracowników.

Jeżeli zachodzi konieczność przystosowania budynku do potrzeb osoby niepełnosprawnej na wypadek ewakuacji, pracodawca powinien zwrócić uwagę na:

Ewakuacja osoby niepełnosprawnej poruszającej się na wózku inwalidzkim z budynku użyteczności publicznej (zaliczanym do kategorii ZL III) może być niełatwym zadaniem, dlatego dobrze byłoby by pracodawca starał się zapewniać organizowanie stanowisk pracy pracowników ludzi z upośledzoną funkcja narządów ruchowych w pomieszczeniach zlokalizowanych na parterze.

Za lokalizacją stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej na parterze budynku przemawiają względy bezpieczeństwa. Ewakuacja powinna odbywać się z wyłączeniem mechanicznych urządzeń komunikacyjnych zasilanych energią elektryczną, a więc dźwigów osobowych i platform schodowych. Pracodawca może oczywiście próbować użyć argumentu, że w razie potrzeby ewakuacji pracowników, ewakuacja osoby niepełnosprawnej będzie prowadzona za pomocą dźwigów dostosowanych do potrzeb ekip ratowniczych. Należy jednak pamiętać, iż ww. dźwigi są montowanie jedynie w budynkach wysokościowych (i niektórych wysokich) oraz że – jak sama nazwa wskazuje – dźwigi te powinny przede wszystkim służyć przybyłym na miejsce akcji ekipom ratowniczym.

Rozwiązaniem ułatwiającym sprawną ewakuację pracowników niepełnosprawnych jest wyposażenie budynku zakładu pracy w specjalne wózki umożliwiające zwiezienie niepełnosprawnego po schodach przez jedną osobę. Wózki te najlepiej umieszczać przy wejściu do każdej klatki schodowej na każdej innej niż parter kondygnacji. Obsługa wózków powinna być powierzona pracownikom wyznaczonym do zwalczania pożarów i ewakuacji. Nazwiska i forma kontaktu z tymi osobami powinny być udostępnione wszystkim pracownikom.

Żródło: Wolters Kluwer